Wszoły (Mallophaga)

Kategorie: Gatunki szkodników, Owady, Owady, Szkodniki ferm drobiu

• Cuclotogaster heterographus – Głowa, szyja
• Lipeurus caponis – Pod skrzydłami
• Stenocrotaphus gigas – Skrzydła, boki ciała
• Goniocotes gallinae – Pióra pod skrzydłami, na szyi

Odżywiają się piórami, włosami, komórkami naskórka oraz krwią zwłaszcza wydobywającą się z ran i zadrapań. Powodują chorobę zwaną wszołowicą.

Wygląd

Zarówno samce jak i samice są koloru rdzawo-żółtego i mają od 1 do 2 mm długości, posiadają pięcioczłonowe czułki, aparat gębowy typu gryzącego, są pozbawione skrzydeł. Mają ciało grzbieto – brzusznie spłaszczone. Odnóża są krępe i służą do przytrzymywania się na żywicielu. Czułki krótkie, 3-5-członowe. Ciało najczęściej pokryte gęsto włoskami oskórkowymi. Narządy gębowe gryzące, wyspecjalizowane; szczęki II silnie uwstecznione.

Występowanie

Najczęściej mamy z nimi do czynienia w chowie przyzagrodowym, rzadziej w chowie fermowym. Liczebność tych pasożytów zwiększa się na wiosnę a czynnikami sprzyjającymi tym inwazjom jest na pewno słabsza kondycja ptaków, niewłaściwy stan sanitarny pomieszczeń i zbyt duża wilgotność. Na ptakach domowych występować może około 40 różnych gatunków wszołów, lecz do najczęściej występujących zaliczyć należy Eomenacathus stramineus (na brzusznej części i po bokach tułowia).

Rozwój

Samice składają do kilkunastu jaj w piórach lub puchu a rozwój do osobnika dorosłego trwa 3-4 tygodnie. W zależności od warunków wszoły przeżywają od kilku tygodni do kilku miesięcy i obumierają wraz ze śmiercią swojego żywiciela. Żyją w piórach, komórkach naskórka i odżywiają się nimi a także krwią z zadrapań i ran na skórze. Są bardzo wyspecjalizowane pokarmowo, mają najczęściej jednego żywiciela. Gromadzą się wszędzie (w gniazdach, ściółce, piasku, karmidłach). Bardzo ważna jest znów ochrona przed niewłaściwymi warunkami, spadkiem kondycji i izolacja osobników zarażonych.

Rozpoznawanie inwazji, objawy kliniczne:

• Świąd
• Wyłysienia lub wypadanie piór
• Rany
• Zapalenie skóry
• Badanie sierści i piór
• Wykrywanie jaj lub larw wszołów

Badanie laboratoryjne

• Świąd
• Określenie rodzaju lub gatunku wszoła
• Prześwietlanie, krezot, olejek goździkowy, glicerol

Zwalczanie wszoł

W celu zwalczania inwazji poleca się opryskiwanie, opylanie, kąpiele w roztworach z preparatami owadobójczymi (co najmniej dwukrotnie z tygodniową przerwą).