Świerzbowiec ludzki (Sarcoptes scabiei)

Kategorie: Gatunki szkodników, Pajęczaki, Świerzbowce, Szkodniki pasożytnicze

Świerzb to bardzo zakaźna choroba pasożytnicza skóry, powodująca intensywne swędzenie. Wywołuje ją świerzbowiec ludzki .Świerzbowiec to białawy roztocz dorastający do 0,4 mm długości, pasożytujący w skórze człowieka i zwierząt dzikich oraz hodowlanych.

Cykl życiowy świerzbowca

Pasożyt ten jest zwykle przenoszony z jednej osoby na drugą przez bezpośredni kontakt skóry, zwłaszcza w czasie współżycia seksualnego, spania w jednym łóżku, podania ręki. Znacznie rzadziej rozprzestrzenia się przez kontakt pośredni, np. przez używanie jednego ręcznika, ubrania, pluszowych zabawek . Ten sposób zarażenia nie jest typowy, ponieważ pasożyt nie przeżywa długo poza organizmem człowieka. Świerzbowce poza skórą żyją maksymalnie 4 dni. Rozgrzanie ciała sprzyja przedostawaniu się zapłodnionych samic do naskórka. Od zakażenia do objawów infekcji upływa okres 3 -6 tyg. Zakażeniu sprzyja obniżenie odporności. Chorują najczęściej dzieci, które zarażają się głównie podczas zabaw. Świerzbowiec, który znalazł się na skórze nowego żywiciela poszukuje partnera do rozrodu lub, gdy jest to zapłodniona samica to rozpoczyna drążyć kanały. Najczęściej dzieje się to w miejscach gdzie warstwa rogowa naskórka jest najgrubsza (podeszwy stóp i dłoni).

Rozmnażanie świerzbowca

Zapłodniona samiczka przenika do naskórka i drąży w nim tzw. norkę świerzbowcową. Dziennie składa ona ok. 2-3 jaj i ginie po kilku tygodniach. Z jaj wylęgają się larwy, które w ciągu ok. 3 tygodni przekształcają się w dojrzałe świerzbowce. Okres wylęgania zależny jest od masywności zakażenia i wynosi od 3 dni do ok.3 tygodni.

Objawy i umiejscowienie świerzbu

Objawy pojawiają się po ok. 2 -3 tygodniach od zarażenia i są reakcją alergiczną na świerzbowca – pasożyta, który drąży pod powierzchniową warstwą skóry korytarze, w których składa jajeczka.

Główne objawy świerzbu to:

• Świąd skóry – nasilający się w nocy, po kąpieli na skutek rozgrzania i uczynnienia świerzbowców,
• Niespokojny sen, częste drapanie się,
• Nadwrażliwość na jaja i prawdopodobnie produkty wydalane przez świerzbowce i larwy powodują charakterystyczną swędzącą wysypkę. Wysypka najczęściej zaczyna się na udach i rozprzestrzenia prawie na wszystkie części ciała, szczególnie na tułów, ręce, stopy, pachy, okolicę narządów płciowych, ale nie na twarz,
• W wyniku drapania powstają linijne przeczosy,
• Zmianą podstawową są charakterystyczne nory świerzbowca, które mogą być dodatkowo uwidocznione po posmarowaniu skóry nalewką jodową. U osób dbających o higienę objawy chorobowe mogą być trudno uchwytne.

Najczęstsze umiejscowienie świerzbu:

• Boczne powierzchnie palców rąk,
• Zgięcia i fałdy skóry,
• Okolice pępka,
• Okolice brodawek sutkowych u kobiet,v
• Okolice narządów płciowych u mężczyzn,
• Pośladki,
• Nadgarstki,
• U dzieci charakterystyczne jest zajęcie: dłoni i podeszwy stóp oraz owłosionej skóry na głowie,
• Świerzbowiec nie zajmuje okolicy międzyłopatkowej oraz twarzy.

Najgroźniejszą postacią choroby jest tzw. Świerzb norweski, który dotyka osoby z obniżoną odpornością . W tej postaci choroby duże powierzchnie skóry są objęte procesem chorobowym. Zmiany te mogą przypominać łuszczycę.