Piżmak amerykański (Ondatra zibethica L.)

Kategorie: Drapieżniki, Gryzonie, Szkodniki dokuczliwe, Szkodniki ogrodowe

Wygląd

Ciało krępe, wałeczkowate, o krótkiej szyi i dużej głowie. Ogon znacznie dłuższy od połowy ciała, u nasady obły, w pozostałej części silnie z boków ścieśniony i pokryty drobnymi łuseczkami. Stopy po bokach porośnięte są długimi włosami, palce zaś tylnych nóg u nasady połączone błoną. Wierzch ciała brunatny lub ciemnobrunatny rzadziej rudawy, boki jaśniejsze, spód ciała szaro-rudawy. Długość ciała 250—450 mm, ogona 204—274 mm, stopy tylnej 68—88 mm.

Występowanie piżmaków

Ojczyzną piżmaka jest środkowa i południowa część Ameryki Północnej, gdzie występuje 15 podgatunków piżmaka. W roku 1905 piżmak sprowadzony został do Czech i wypuszczony w okolicy Pragi. Stamtąd rozprzestrzenił się do krajów sąsiednich. W latach 1922—23 przewieziony został do Finlandii, w 1934 do Francji, w 1937 do Szkocji. W Związku Radzieckim od roku 1927 rozpoczęto na wielką skalę aklimatyzację piżmaka, tak że obecnie gatunek ten zamieszkuje nieomal całą Europę oraz północną i środkową Azję. Do Polski przedostał się z Czech w 1929i r. i obecnie występuje na terenie całego kraju. W latach 1943—1950 liczebność piżmaka na obszarze Polski była duża, tak że w niektórych okolicach uchodził on nawet za groźnego szkodnika, ale w późniejszych latach zmniejszyła się bardzo wskutek intensywnego odławiania.

Tryb życia

Piżmak jest znacznie lepiej przystosowany do życia w wodzie niż karczowniki. Pływa bardzo dobrze, pod wodą pozostawać może około 5 minut, po lądzie natomiast porusza się niezbyt szybko. Zamieszkuje brzegi jezior, rzek, starorzecza oraz stawy porośnięte bujną roślinnością wodną. Jeżeli pokarmu jest dużo, osiedla się nawet w pobliżu zabudowań, nie wyłączając większych miast. Tara gdzie zwierzęta nie są płoszone, można je widzieć w różnych porach dnia, jednakże największą ruchliwość przejawiają od zmierzchu do rana.

Pożywienie piżmaków

Zasadniczy pokarm piżmaka stanowią rośliny wodne, jak tatarak, pałka wodna, grzybienie, moczarka, rdesty, oraz ich kłącza i korzenie. Zimą przy niedostatku pokarmu roślinnego piżmak żywi się również zwierzętami znane są wypadki zjadania żab, małży, a nawet ryb. W terenie płaskim gniazda mieszczą się na wodzie w zaroślach trzciny lub pałki i przypominają domki bobrów. Zbudowane są one z gałązek, pałki, trociny i mchów zlepionych mułem. Jeśli brzegi zbiornika są strome, to gniazdo mieści się w ziemi, a prowadzi do niego całość długi chodnik z wylotem uchodzącym poniżej poziomu wody. Im dłużej nora jest zamieszkała, tym liczniejsza i bardziej skomplikowana jest sieć chodników.

Rozmnażanie piżmaków

Piżmak rozmnaża się od marca do września. Ciąża trwa 20—23 dni. Ilość młodych w miocie waha się od 3 do 12 (zwykle 6—7). Młode przez 30 dni żywią się mlekiem matki, później żywią się roślinami i porzucają rodziców. Jedynie młocie z ostatniego miotu pozostają niekiedy z rodzicami aż do wiosny.

Wrogowie:

tchórz, lis i gronostaj

Znaczenie i szkody powodowane przez piżmaki

Skórki piżmaka są wysoko cenione w przemyśle futerkowym. Widoczne szkody piżmak wyrządza tylko w ogrodach warzywnych sąsiadujących z wodą. Prócz tego w literaturze znajdują się wzmianki o uszkadzaniu przez piżmaka sieci rybackich oraz zjadaniu narybku.