Osa dachowa (Vespula germanica L.)

Kategorie: Gatunki szkodników, Owady, Szkodniki jadowite - osowate

Wygląd osy dachowej

Długość ciała robotnicy mieści się w przedziale 11–16 mm, a królowej 16–20 mm. Ubarwienie czarnobrązowe z żółtymi deseniami.

Gniazdo os

Budowę gniazda rozpoczynają przebudzone po zimie, zapłodnione ubiegłego sezonu, młode królowe. Po przebudzeniu odbywają orientacyjne loty w celu znalezienia odpowiedniego miejsca na jego budowę i terenu do żerowania bogatego w soki drzew i owady. Dokonując ostatecznego wyboru miejsca na gniazdo najpierw buduje małą łodyżkę na której zostanie ono zawieszone. Pierwsze komórki budowane są na zewnątrz od niej i wkrótce we wszystkich zostają złożone jaja. Gniazduje w ziemi w opuszczonych norkach gryzoni, nad ziemią w dobrze zamaskowanych miejscach – w tym na strychach, pod drewnianymi podestami i w wielu innych, nieraz zaskakujących miejscach. Gniazdo może liczyć do 2 metrów średnicy i zawierać do 24 000 komórek embrionalnych. Ponieważ naturalne dziuple w drzewach stają się rzadkością coraz częściej używają do gniazdowania miejsc w ludzkich domostwach takich jak stare szopy, garaże, przestrzenie za drewnianymi ogrodzeniami, na tarasach i na balkonach. Nie wszystkie gniazda szerszeni mają tak regularny kształt, przypominający kulę, owal czy jajo. Często, gdy kolonia się rozrasta, podczas rozbudowy, szerszenie napotkają przeszkodę w postaci belki lub ściany. Wówczas dobudowują kolejne plastry w każdej możliwej szczelinie, omijając np. belkę stropową, lub wypełniając wolne przestrzenie w ścianie po zmurszałych cegłach.

Atak os

Rozdrażniona osa atakuje żądłem, niekiedy próbuje też gryźć żuwaczkami. Krąży nad osobnikiem, atakuje, a jeśli uda jej się usiąść chodzi po ciele szukając szpar w odzieży i żądli, jest to zachowanie niespotykane u innych żądłówek. Stąd potrzeba niezwykle szczelnych ubrań w pracach nad osami. Pszczoły bowiem tylko uderzają w napastnika i po uderzeniu odlatują. W wypadku rozdrażnienia kolonii najlepiej w spokoju oddalić się na bezpieczną odległość od gniazda (u szerszeni wynosi ona ok. 1-2 m) nie wykonując żadnych niepotrzebnych, agresywnych ruchów. Właśnie nerwowe oganianie się od nadlatując os jest najczęstszym powodem użądleń.

Objawy użądlenia przez osy

Miejscowe podrażnienie, swędzenie, obrzęk, zaczerwienienie, opuchlizna, ból. Przy większej liczbie użądleń objawy ogólne: nudności, wymioty, wzrost temperatury, dreszcze, bóle głowy, obniżenie wydalania moczu, duszności, przyspieszenie tempa i obniżenie ciśnienia krwi, swędzące bąble, astma uczuleniowa.

Pożywienie

Osa dachowa żywi się owadami (muchy, komary i pszczoły miodne), a także dojrzałymi owocami i sokami drzew. Przy masowych wystąpieniach powoduje znaczne szkody w sadach owoców pestkowych oraz na plantacjach winogron.