Nornica ruda (Myodes glareolus)

Kategorie: Gatunki szkodników, Gryzonie, Gryzonie, Szkodniki ogrodowe

Gatunek gryzonia z licznie reprezentowanej w Polsce rodziny chomikowatych.

Wygląd nornicy

Średniej wielkości, o wydłużonym ciele i średnim, słabo owłosionym ogonie, pokrytym pierścieniowatymi łuskami. Długość tułowia do 10 cm, ogona do 5 cm, masa ciała ponad 30 g. Oczy duże, pyszczek lekko zaostrzony z wąsami, uszy duże szerokie, zaokrąglone, cienkie. Nozdrza różowawe, nieowłosione. Charakteryzuje się szarym ubarwieniem sierści futerka grzbietowej strony ciała z odcieniem rudawym, często mocno zaznaczonym. Boki i brzuszna strona ciała jest szara, a ogon zwierzęcia jest dwubarwny. Buduje system korytarzy tuż pod powierzchnią ziemi lub w gęstym runie. Świetnie wspina się po pniach i gałęziach drzew.

Występowanie

Jest jednym z najpospolitszych euroazjatyckich ssaków żyjących na wolności. W Polsce występuje na całym terenie kraju. Zamieszkuje prawie wszystkie typy lasów oraz śródpolne zarośla. Najchętniej wybiera wilgotne, porośnięte krzewami biotopy. Przebywa w bezpośredniej bliskości kopców, pod olchami oraz leżących pni drzew. W miejscach odsłoniętych przebywa rzadziej. W górach występuje w piętrze regli i kosówki.

Tryb życia nornicy rudej

Prowadzi zmierzchowo – nocny tryb życia, ale wychodzi również za dnia w poszukiwaniu pokarmu. Należy do gatunku osiadłego, podziemne korytarze z kryjówkami wykonuje w bezpośredniej bliskości pożywienia i kopców, zwykle pod drzewami oraz leżącymi pniami drzew (możliwość schronienia się w razie niebezpieczeństwa). Jest ssakiem płochliwym.

Karaluchy wschodnie (czarne) i prusaki (żółte) nie przebywają prawie nigdy razem w tych samych pomieszczeniach. Zarówno jedne jak i drugie odżywiają się wszelkimi resztkami i odpadkami produktów żywnościowych, dlatego ulubionym miejscem ich przebywania są kuchnie, piekarnie, stołówki, wytwórnie piwa itp. miejsca ciepłe i dostatecznie wilgotne, w których karaluchy łatwo znajdują pożywienie.

Pożywienie

Jak większość nornikowatych żywi się pokarmem mieszanym – wiosną i latem są to liście, zioła, owady, larwy, nasiona, pąki drzew, kora, porosty, a czasem pokarm zwierzęcy. Jesienią i zimą żywi się owocami, nasionami, nadziemnymi częściami roślin zielonych, a także kłączami oraz bezkręgowcami. Przy niedoborze pożywienia żeruje na korze młodych drzew i wówczas jest traktowana jako szkodnik, zwłaszcza w szkółkach leśnych. W razie braku dostatecznej ilości pokarmu ciężarne samice mogą wchłaniać zarodki uzyskując składniki odżywcze. Ciężarna samica nornicy rudej zjada więcej bezkręgowców niż samica nie zaangażowana w rodzicielstwo. Przeciętna nornica potrzebuje około 25 g świeżej paszy zielonej lub 5 g paszy treściwej, to jest około 15 kcal/dobę. Przeciętne zwierzę tego gatunku może przeżyć bez pokarmu około pięciu dni.

Rozród nornic

Poród i rozwój młodych jest ściśle związany z okresem największej dostępności pożywienia. Nornica zakłada całe systemy korytarzy w darni lub tuż pod powierzchnią ziemi, wśród których buduje kuliste gniazdo z mchu i traw. Tam przychodzą na świat ślepe i nieowłosione młode. Jest ich od 3 do 7 sztuk. Szybko rosną, po około 12 – 14 dniach otwierają oczy. Z matką pozostają przez trzy tygodnie. Po około 25 dniach życia przestają się odżywiać mlekiem matki i opuszczają gniazdo. Młode uzyskują pełną dojrzałość płciową w wieku 8 – 9 tygodni. Rozmnażanie jest bardzo intensywne – nornica ruda w ciągu jednego roku może wyprowadzić 4 mioty, co daje przeciętnie 20 młodych rocznie. Ciąża samicy trwa około 24 dni.

Nornice rude mogą rozmnażać się o każdej porze roku – nawet podczas srogich zim, ponieważ budują ciepłe gniazda, w których mogą wychować kolejne pokolenie. W naszych warunkach klimatycznych sytuacja taka występuje rzadko, gdyż zwierzęta te zimą mają ograniczony dostęp do zasobów pokarmowych. W lasach pojawiają się szczególnie licznie latem i jesienią, gdy mogą korzystać z dużej ilości roślin i nasion. Najwięcej jednak pojawia się w latach największego, masowego obradzania drzew. Łatwe i nieograniczone zdobywanie pokarmu sprawia, że w roku największego nasiennego urodzaju i rozmnażają się bez przerwy. Takie masowe pojawienia się gryzoni trwają jedynie przez dwa sezony, a w kolejnych latach, o niewielkim owocowaniu drzew liczebność gryzoni załamuje się.

Naturalni wrogowie nornicy to:

sowy, lis rudy, kuny, tchórz, myszołów zwyczajny, wydra, kot.

Zwalczanie nornic

Przy zwalczaniu chemicznym zachować szczególną ostrożność zwłaszcza, jeżeli wykorzystujemy zatrute ziarno. Można zastosować środek w postaci świec przeznaczony na wszystkie drobne gryzonie. Pamiętajmy, że na jeden zasiedlony otwór wykorzystujemy jedną świecę. Ponadto różnego rodzaju pułapki i chwytacze, choć z ich skutecznością bywa różnie.