Krocionóg krwawoplamy (Blaniulus guttulatus)

Kategorie: Gatunki szkodników, Szkodniki dokuczliwe, Wije, Wije

Wygląd

Ma ciało walcowate, barwy zmiennej, od białawoszarej do szarożółtej. Długość ciała samca wynosi 7.5-14 mm, a samic od 7.5 do 14 mm. Samce mają 37-50 segmentów, a samice są zbudowane z 41-60 segmentów. Samiec ma 59-87 par nóg, a samica od 67 do 103 par. Wzdłuż każdego boku ciała znajduje się rząd 40 czerwonych plamek; są to gruczoły wydzielające czerwony parzący płyn, zawierający m. in. kwas pruski (cyjanowodorowy). Larwy są podobne do osobników dorosłych, ale mają mniej segmentów.

Występowanie

Krocionóg krwawoplamy jest coraz bardziej związany z działalnością człowieka i mu towarzyszy. Występuje na plantacjach truskawki, ziemniaka, buraka, ogórka, grochu, fasoli i wielu innych roślin.

Rozród

Krocionogi są zwierzętami rozdzielnopłciowymi. Samice po zapłodnieniu budują w ziemi gniazda w kształcie dzwonu, gdzie umieszczają po kilkaset jaj. Krocionogi składają jaja od maja do września. Po upływie kilku tygodni z jaj wylęgają się larwy. Młode są podobne do osobników dorosłych. Żerują i rosną, kilkakrotnie liniejąc. Po każdym linieniu powiększa się ich ciało, gdyż pojawiają się nowe segmenty i nogi. Zimują osobniki dorosłe i larwy krocionogów we wgłębieniach, szczelinach lub wygrzebanych jamkach w ziemi. Pełny rozwój larw trwa rok. Krocionogi żyją od 3 do 5 lat.

Szkody powodowane przez krocionogi

Uszkadza kiełkujące nasiona i młode rośliny w gruncie i pod osłonami. Nocą żeruje na nadziemnych częściach siewek, dniem pod powierzchnią gleby. Krocionogi groźne są dla wschodzących roślin, zwłaszcza w okresie dłuższego utrzymywania się chłodnej pogody, opóźniającej kiełkowanie i wschody. Krocionogi krwawoplame żerują też na korzeniach, bulwach oraz owocach, uprzednio zaatakowanych przez inne szkodniki. Gdy plantacja jest silnie opanowana przez krocionogi, wówczas w korzeniach niemal każdej rośliny żeruje po kilka szkodników. Szkody bywają szczególnie duże na glebach torfowych, próchniczych i wilgotnych. Rzadko obserwuje się masowe pojawy tego gatunku.

Znaczenie dla środowiska

Krocionogi zasiedlają zwykle wilgotne miejsca i w ciągu dnia przebywają w kryjówkach, pod opadłymi liśćmi, kamieniami, deskami, belkami, pod skrzyniami i doniczkami. Żyjąc w wierzchniej warstwie gleby odżywiają się butwiejącymi szczątkami roślin oraz kiełkującymi nasionami. Występując w uprawach uszkadzają wschodzące młode rośliny. Czasem nadgryzają korzenie lub wygryzają, podobnie jak drutowce, wąskie chodniki w bulwach i cebulach osłabionych i chorych roślin. W bogatych w próchnicę i wilgotnych glebach nasiona wielu roślin w czasie kiełkowania mogą być całkowicie wygryzione przez krocionogi. Uszkodzone kiełki, delikatne korzonki i łodyżki przy ziemi młodych siewek więdną, łamią się, przewracają się i usychają. W szklarniach podgryzają zakorzeniające się sadzonki goździka oraz młode pędy paproci. W cebulach hiacynta i tulipana, w bulwach begonii, cyklamenów i storczyków wygryzają głębokie jamy. Na poletko uprawne i pole krocionogi zwabiają powstające przy kiełkowaniu nasion cukry oraz produkty rozpadającej się tkanki kiełkujących nasion. Później przechodzą na rozwijające się młode roślinki. Szkodliwość ich zwiększa się w okresie chłodnej pogody, która opóźnia i przedłuża okres kiełkowania nasion. Żywiąc się butwiejącymi szczątkami roślin odgrywają pożyteczną rolę, gdyż przyśpieszają procesy przemiany materii organicznej w glebie.