Komar widliszek (Anopheles maculipennis Meig)

Kategorie: Gatunki szkodników, Komary, Owady, Szkodniki krwiopijne

Charakterystyczną cechą u widliszka są 4 występujące na skrzydłach plamki koloru czarnoburego. Ubarwienie całego komara jest zmienne. Mogą oddalać się od miejsc wylęgu w promieniu 3km. Samce mają narząd gębowy ssący. Żywią się sokami roślin, samice mają narząd gębowy kłująco-ssący i żywią się krwią, mogą odżywiać się także sokami roślin, lecz wówczas są bezpłodne, bowiem warunkiem dojrzewania jaj jest napicie się przez samice krwi.

Tryb życia

Samice komarów zaczynają napadać na ludzi, krótko przed zachodem słońca i kończą- jakiś czas po wschodzie. W poszukiwaniu pokarmu samice kierują się węchem (większa grupa ludzi może zwabić komary z odległości 3 km). Głód krwi u samic pojawia się po kopulacji. Po nassaniu się krwi, samica odlatuje na spoczynek w miejsce zaciemnione i tki nieruchomo do chwili przetrawienia pobranego pokarmu. Następnie składa jaja i dopiero wtedy ponownie atakuje człowieka lub zwierzę. Okres trawienia trwa przy temp. 25,5* około 48 godzin. Im niższa temperatura tym proces trawienia jest dłuższy. W okresie letni wystarczy jedno nassanie się krwi, aby nastąpił rozwój jaj i ciał tłuszczowych, na jesieni- więcej razy, w zimie nawet po nassaniu się krwi rozwój jaj nie następuje.

Rozwój komarów

Samica składa jaja na powierzchni wód stojących, przeciętnie od 60-350 sztuk jednorazowo. Jaja widliszka mają kształt wrzecionowaty; długość około 0,7mm, barwę ciemnoszarą z białymi komórkami powietrznymi po bokach i wąskim obramowaniem brzegów. Po upływie przeciętnie 2-5 dni z jaj wylęgają się larwy, które początkowo są barwy ciemnej, a prawie czarnej. Larwa rosnąc zrzuca czterokrotnie linkę, zmieniając przy tym barwę ciała na zielonobrunatną. Larwy widliszka odróżnia się od larw innych rodzajów komarów (Culex) po poziomym położeniu tuż pod powierzchnią wody, co jest uwarunkowane ich sposobem oddychania. Larwy komara Culex zawieszone są skośnie do powierzchni wody. Tę właściwość przebywania larw tuż pod powierzchnią wód ( oddychają tlenem atmosferycznym, a nie rozpuszczonym w wodzie) wykorzystuje się przy zwalczaniu ich np. przez polewanie wód ropą naftową, która tworząc cieniutką warstwę na powierzchni odcina larwy od dopływu powietrza. larwy żywią się planktonem, drobnymi wodorostami, oraz rozmaitymi produktami rozkładu substancji organicznych znajdujących się w wodzie. Larwy widliszka dobrze rozwijają się w naświetlonych, niegłębokich, nieco zarośniętych zbiornikach wód o spokojnej i osłoniętej od wiatru powierzchni. Wody płynące, o wartkim prądzie nie zapewniają im odpowiednich warunków rozwoju. Po ostatniej lince larwa przekształca się w poczwarkę Po pewnym czasie pęka pokrywa od strony grzbietowej i ze szczeliny wysuwa się głowa i tułów owada. Po uwolnieniu odwłoka, przez pewien jeszcze czas owad pozostaje na p włóce na powierzchni wody, aż pokrywa chitynowa nie stwardnieje. Samiec żyje do około 62 dni, a samica do 21 dni. W zależności od temperatury wody, okres od jaja do wylotu z poczwarki dojrzałego owada trwa od 2 do 4 tygodni, lecz na wiosnę i w jesieni może być dłuższy. W ciągu sezonu rozwija się zwykł 3-4 pokoleń widliszka.- Widliszki są najbardziej ruchliwe w godzinach wieczornych i nocnych,, Dniem kryją się w miejscach zaciemnionych: w wiklinach, zaroślach i pod konarami drzew, bądź też w budynkach gospodarskie. Widliszki mogą zimować we wszystkich stadiach rozwoju; u niektórych gatunków zimują głównie owady dojrzałe i to wyłączni samicą. Najbardziej typowymi miejscami schronienia zimowego sklepienia piwnic, podziemi i podobne miejsca mroczne, pozbawione przewiewu i o dość równomiernej temperaturze.

Znaczenie epidemiologiczne komarów

Największe niebezpieczeństwo epidemiologiczne dla ludzi, przedstawia komar widliszek (Anopheles), który przenosi wszystkie formy zimnicy. Samica widliszka trafiwszy na chorego na zimnicę człowieka pobiera razem z Jego krwią zarodźce, które w ustroju komara przechodzą dalsze stadia cyklu rozwojowego. Następnie zarodźce zimnicy mogą przedostać się przy ukłuciu przez komara do krwi zdrowych ludzi i spowodować zakażenie. Najbardziej radykalnym sposobem wytępienia komarów jest regulacja rzek oraz osuszanie wielkich rozlewisk, bagien itp. zbiorników.